Rimpels worden gehaat en bevreesd. Er zijn ook mensen die hun schouders ervoor ophalen. Rimpels horen bij het verouderingsproces. Vroeg of laat krijgt iedereen er mee te maken. Liever laat dan vroeg, dat wel. Alles wat met ‘ouderdom’ geassocieerd wordt, stellen we het liefst zo lang mogelijk uit. In dit artikel breng ik de werking van anti-rimpelcrèmes aan het licht. Wat kan wel en wat kan niet? Bewustwording is nodig om te weten waar je aan toe bent. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen cosmetica en cosmeceuticals.
De cosmetische industrie; een miljardenindustrie
De cosmetische industrie verdient miljarden aan het bestrijden van rimpels. Met z’n allen besteden we in Nederland jaarlijks ongeveer 350 miljoen euro aan huidcrèmes. Veel producten die op de markt komen worden in advertenties de hemel ingeprezen. De claims gaan erg ver; met uitspraken als “meer dan 80% verbetering binnen 3 weken”. Daarbij wil ik niet eens uitwijken naar de beeldbewerkingen met Photoshop.
Impulsaankopen
Diep van binnen weten we het wel, maar toch blijven we anti-rimpelcrèmes kopen. Al die werkstoffen met moeilijke namen en die enorme waslijst aan ingrediënten. We snappen er weinig van, maar er zal vast iets in zitten wat kan helpen, toch? Het potje ziet er mooi uit, het smeert zo lekker en de geur is heerlijk. Als het potje zo duur is, dan zal het toch wel iets doen aan onze ouder wordende huid? Je denkt: die moet ik hebben. De aankoop van deze producten zijn op een snel effect gericht, op een ‘instant feel good’ gevoel. Na een paar weekjes uitproberen, zie je dat het niet werkt en koop je weer een volgend aangeprezen product. Sommige badkamerkastjes puilen uit van de crèmes die niet meer gebruikt worden. Herkenbaar?
Waarom werken cosmetische anti-rimpelcrèmes niet?
Cosmetische dagcrème ’s zijn in drogisterijen, parfumerieën en zélfs apotheken (waarbij gebruik wordt gemaakt van het betrouwbare imago) voor iedereen vrij verkrijgbaar. In principe is er niets mis met cosmetische huidproducten. Als het gaat om anti-rimpelcrèmes daarentegen, valt er nog wel veel op te helderen. In onderstaande tekst leg ik uit waarom de werking van anti-rimpelcrèmes zo omstreden is.
Reden 1: De werkstoffen komen niet diep genoeg in de huid
Rimpels ontstaan in de lederhuid, door beschadiging van de collagene en elastine vezels. Onze bovenste huidlaag, de opperhuid, heeft een barrièrefunctie. Het zorgt ervoor dat er geen schadelijke stoffen in de diepere huidlagen kunnen komen. Tussen de opperhuid en de lederhuid zit een soort vlies (basaal celmembraan) die de lagen van elkaar scheiden. Dat vliesje maakt het extra moeilijk om werkstoffen of actieve ingrediënten via de levende cellagen in de lederhuid te brengen. Laat staan dat de bindweefselcellen geactiveerd kunnen worden om daar collageen aan te maken.
Reden 2: Het zijn de regels
De eisen waaraan cosmeticaproducten en ingrediënten moeten voldoen, zijn wettelijk vastgelegd in de Europese Cosmetica Richtlijn en het Warenwetbesluit Cosmetische Producten. Zo zijn er regels gesteld aan de ingrediënten van cosmetische producten. Ze mógen geen fysiologische veranderingen in de huid teweeg brengen. Een aantal stoffen is verboden, andere mogen slechts beperkt en onder voorwaarden worden toegepast. Wat voor de consument vrij verkrijgbaar is, mag alleen in de opperhuid komen. Zou het dieper kunnen komen, dan is er risico op irritatie en allergische reacties bij de consument. Cosmeticafabrikanten moeten zich hier streng aan houden.
Reden 3: Te lage concentraties actieve werkstoffen
Ingrediënten die wel in de lederhuid kunnen komen en de huidcellen kunnen beïnvloeden, zijn verkrijgbaar op recept. De concentraties zijn dan zo sterk, dat het eigenlijk ‘medicijnen’ zijn en voorgeschreven moet worden door artsen. Het gebruik van deze crèmes heeft begeleiding van de arts of huidtherapeut nodig.
De hoogte van concentratie van een actief ingrediënt is essentieel voor de werking. Cosmeticafabrikanten mogen slechts een zeer klein percentage van de stoffen toevoegen, waardoor het geen meestal effectieve werking heeft. Fabrikanten doen vaak geheimzinnig over de concentraties. Als er op een potje crème van de drogist staat dat het bijvoorbeeld Retinol (afgeleid van vitamine A) bevat, weet je eigenlijk al dat dit een zeer laag percentage is. Actieve ingrediënten vervliegen en oxideren heel snel. Daarom is de manier van verpakken ook een belangrijke factor.
Welke werkstoffen gaan wel rimpels tegen?
Er bestaan therapeutische ingrediënten die uit diverse onafhankelijke onderzoek hebben aangetoond dat ze daadwerkelijk een zichtbaar en meetbaar anti-aging effect hebben. De werking van deze middelen gaat verder dan cosmetica en bevatten hogere concentraties. Ze worden ook wel cosmeceuticals genoemd. Cosmeceuticals kunnen worden ingezet voor huidveroudering, maar ook voor diverse huidklachten, zoals hyperpigmentatie, rosacea, acne en zonschade. Ze kunnen de celdeling positief beïnvloeden, als het op de juiste manier gebruikt en begeleid wordt. Er is enorme interesse op het gebied van cosmeceuticals, omdat de consument steeds kritischer wordt en behoefte heeft aan zichtbaar effect. De ontwikkeling van cosmeceuticals is booming. Over welke therapeutische ingrediënten hebben we het?
Vitamine A (tretinoïne en retinol):
Van oorsprong een middel tegen acne, maar inmiddels ook een bewezen middel voor anti-aging, nadat bleek dat gebruikers van vitamine A-zuur naast een schonere huid ook een gladdere huid kregen. Vitamine A voorkomt de afbraak van collageen en stimuleert de collageenproductie. Vitamine A-zuur kennen we als tretinoïne of retinol. De hoogte van de concentratie is essentieel voor het anti-aging effect. Tretinoïne moet namelijk tenminste 0,05% en retinol tenminste 1% van concentratie zijn. Deze percentages hebben een therapeutische werking en dus mogen deze crèmes niet in de drogist verkocht worden. Ook moet vitamine A ingekapseld zijn en luchtdicht verpakt zijn. Bij Huidzorg Houten zetten we vitamine A-zuur in voor huidverbetering na acne, hyperpigmentatie en vroegtijdige huidveroudering. .
Vitamine C:
Ook vitamine C (ascorbinezuur) is een bewezen effectief anti-oxidant die zorgt voor een versterkte aanmaak van collageen. Ook hier moet de concentratie minimaal 4% zijn en mag niet oxideren in de verpakking. Vitamine C heeft ook een verhelderend effect op pigmentvlekken veroorzaakt door UV-straling.
Glycolzuur en salicylzuur:
Glycolzuur (oorsprong uit suikerriet) is het diepst penetrerend zuur, omdat deze een kleine moleculaire structuur heeft. Glycolzuur ontstopt de poriën en verwijdert de dode huidcellen. Jonge, nieuwe cellen worden weer wakker geschud en aan het werk gezet. Naast het verweken van de dode huidcellen, heeft het ook effect in de lederhuid en kan het bijdragen aan huidveroudering. Het verhoogt de activiteit van de bindweefselcellen en de aanmaak van collageen en hyaluronzuur. Daarnaast verbeteren ze het transport van voedingsstoffen naar de opperhuid en verlicht het hyperpigmentatie.
Salicylzuur (oorsprong uit de bast van een berk) komt minder diep in de huid dan glycolzuur, maar het is wel in vet oplosbaar en daarom heel goed geschikt voor vettere en gevoelige huiden. Wij zetten salicylzuur graag in voor behandeling van acne vanwege de ontstekingsremmende eigenschappen. Deze moleculen kunnen als enige de poriën in en daar ‘ontstoppen’. Het is misschien niet direct geschikt voor behandeling van rimpels, maar omdat het zo’n gunstig effect heeft op de celdeling, kan je met juist gebruik van salicylzuur huidveroudering wel remmen.
Onze visie over anti-rimpelcrèmes
Cosmetica is ontwikkeld om de huid te verzorgen en te beschermen, maar echt verbeteren of vergladden kan het niet. De media en de cosmeticafabrikanten schetsen dat uiterlijk en een jonge huid ‘maakbaar’ is geworden. Voor ons als huidtherapeut is het in de praktijk nog wel eens lastig om te hoge verwachtingspatronen te doorbreken. In principe doen cosmetische anti-rimpelcrèmes geen kwaad. Het is alleen niet helemaal fair dat er vanuit de producenten beloftes gedaan worden, die niet haalbaar of realistisch zijn. We geven met z’n allen veel geld uit aan het opvullen van een dode huidcellenlaag en dat is eigenlijk best vreemd.
Onze visie over rimpels
Bij Huidzorg Houten kijken we niet naar de rimpels an sich, maar naar het totaalplaatje; het functioneren van de celdeling en de sterkte van het bindweefsel. Met behandelingen zoals de SkinPen, peelings en microdermabrasie kunnen we collageen activeren. Het gebruik van cosmeceuticals thuis geven een versterkend en langer termijn effect. Daarom combineren we beide methoden graag.
Als de celdeling gezonder gaat functioneren, zien we huidklachten automatisch verbeteren. Als een huid weer zachter, gladder en egaler oogt, vallen rimpels ook minder op. Meestal zijn cosmetische ingrepen, zoals injectables en botox dan niet meer nodig. Als je je echt stoort aan diepe rimpels kan je dat altijd nog overwegen. Wel denk ik dat het verstandig is om eerst na te denken hoe de huid sterker kan worden op een natuurlijke manier, bijvoorbeeld door het huid-eigen collageen te stimuleren.
Verder heeft een gezonde levenstijl natuurlijk enorm veel invloed op je huid en de kwaliteit daarvan. Niet roken, gezond eten, zoveel mogelijk ontspannen en beschermen voor UV-straling, is natuurlijk het allerbelangrijkste! Daar kan geen anti-rimpelcrème tegenop!
Wil je meer lezen over de cosmeceuticals uit onze praktijk, kijk dan bij ZO Medical, ZO Skin Health en Medik8.