Vandaag de dag weet iedereen wel zo ongeveer wat een melanoom is. En dat is maar goed ook, want 5% van alle vormen van huidkanker betreft een melanoom. Maar liefst 600 Nederlanders komen jaarlijks te overlijden door een melanoom. Niet niks dus. Het is van belang om een melanoom zo vroeg mogelijk op te sporen, zodat er snel behandeld kan worden en de kans groter is dat je ervan kunt genezen. Maar hoe spoor je een melanoom dan op, waar moet je op letten en zijn melanomen überhaupt te voorkomen? De huidtherapeuten van Huidzorg Houten hopen hier een passend antwoord te geven op de meest gestelde vragen rondom melanomen.
Wat is een melanoom?
Een melanoom is een kwaadaardige vorm van huidkanker. Melanomen kunnen uit het ‘niets’ ontstaan, maar meestal vormt een melanoom zich uit een al langer bestaande moedervlek. De voorkeurslocaties van een melanoom verschillen per geslacht. Bij vrouwen komen melanomen meestal voor op de benen en bij mannen worden melanomen meestal gezien op de rug en op de romp. Maar let op! Dit zijn de meest voorkomende locaties, dit betekent niet dat een melanoom niet op een andere plek op het lichaam kan ontstaan.
Welke mensen krijgen het eerste last van melanomen?
We zien vooral dat ouderen te maken krijgen met melanomen. Deze vorm van huidkanker komt echter ook steeds vaker voor bij jongeren. Melanomen ontstaan vaak bij overmatige zonexpositie, bij mensen met veel moedervlekken (denk hierbij aan zo’n 100 moedervlekken) en je hebt ook een grotere kans op het ontwikkelen van een melanoom wanneer iemand in je familiekring een melanoom heeft gehad. Ten slotte heb je een grotere kans als je een erg blanke huid en blond of rood/rossig haar hebt.
Nog steeds willen veel mensen ‘lekker gebruind’ zijn. Niet alleen in de zomer maar het hele jaar door. Warme landen en de zonnebank worden veelvuldig opgezocht, en om deze reden groeit het aantal gediagnosticeerde melanomen elk jaar sterk.
Hoe herken je een melanoom?
Mensen letten steeds meer op verdachte plekjes en vragen elkaar ook om even mee te kijken. De vragen “wat vind jij van deze moedervlek?” en “moet ik naar dit plekje laten kijken?” zijn heel belangrijk bij dit bewustwordingsproces Het is heel belangrijk bewust te zijn van je eigen moedervlekken en anderen erop te attenderen wanneer je een plekje ziet waar je je twijfels over hebt. Het is van belang om je moedervlekken in de gaten te houden. De volgende signalen vereisen wat extra aandacht:
- Het ontstaan van een nieuwe moedervlek
- Bestaande moedervlekken die de afgelopen tijd zijn gegroeid (qua grootte)
- Jeukende en/of pijnlijke moedervlekken
- Moedervlekken die bloeden of waar een korstje overheen is komen te liggen
- Het veranderen van kleur van de moedervlek. Soms ontstaan er meerdere kleuren in één moedervlek of wordt de moedervlek ineens een stuk donkerder
Naast deze signalen kun je moedervlekken ook screenen op een melanoom door de zogeheten ABCDE-methode.
De ABCDE-methode, hoe werkt dat precies?
Bij de ABCDE-methode kijk je naar de huid en de moedervlekken waar je je twijfels over hebt. Deze regel gaat stap voor stap na of het plekje mogelijk verdacht is of niet. Letter voor letter wordt uitgelegd waar je op moet letten.
A- Asymmetry
De A staat voor Asymmetry. Het woord zegt het al. Is het plekje mooi symmetrisch, of niet? Een melanoom is meestal asymmetrisch.
B- Border
De B staat voor Border, voor de rand/buitenzijde van het plekje. Is de buitenrand onregelmatig of juist netjes aansluitend? Een melanoom heeft meestal een grillige vorm.
C- Color
De C staat voor Color. Welke kleur heeft het plekje? En zijn er meerdere kleuren zichtbaar in het plekje of heeft het één duidelijke kleur? Een melanoom heeft vaak een zwarte kleur of bestaat uit meerdere kleuren.
D- Diameter
De D staat voor Diameter. Hoe groot is het plekje? Een melanoom is meestal groter dan 6 mm.
E- Evolving
De E staat voor Evolving. Dit houdt in, in hoeverre is het plekje de afgelopen tijd veranderd? Hierbij wordt vooral gelet op verandering qua kleur, grootte en vorm van het plekje.
Aan de hand van deze letters kan je een beetje inschatten met wat voor plekje je te maken hebt. Mocht je nou een moedervlek zien die alleen wat asymmetrisch is, dan is er niet gelijk reden voor paniek. Mocht je een moedervlek hebben die asymmetrisch is, drie verschillende kleuren en ook nog jeukt? Dan is het verstandig direct naar de huisarts te gaan om alles uit te kunnen sluiten.
Controle bij de huisarts of bij de dermatoloog
De ABCDE-methode is een leidraad om de meest opvallende plekjes zelf te kunnen beoordelen. Artsen (de huisarts en de dermatoloog) kunnen dit veel beter, zij hebben speciale apparatuur, zoals een dermatoscoop om een plekje goed te kunnen bekijken. Zo’n dermatoscoop maakt de uitslag veel betrouwbaarder, omdat de dermatoscoop het plekje sterk vergroot in beeld brengt. Op deze manier kan de arts veel beter inschatten of het goed- of kwaadaardig is.
Dus mocht je echt twijfelen over een plekje of over een bepaalde moedervlek, schroom dan niet om naar de huisarts te gaan! Beter een keer teveel naar de huisarts ook als er niets aan de hand is, dan net te laat aan de bel trekken, omdat je dacht dat het niet nodig was…
Tips om een melanoom zo min mogelijk kans te geven en er op tijd bij te zijn:
- Smeer je in met zonnebrand. Gebruik hierbij minstens een SPF 30 en smeer herhaaldelijk in. Doe dit niet alleen in de zomer als je op het strand gaat liggen, maar ook in de winter. Ook in de winter kan de zon blijvende schade aanrichten. Lees ook het blog: Waar moet een goede antizonnebrandcrème aan voldoen?.
- Spreek anderen ook aan op het feit dat het insmeren met zonnebrand echt nodig is. Veel mensen blijven het vervelend of ‘niet nodig’ vinden.
- Vermijd de zonnebank
- Controleer je lichaam 1 keer per maand op verdachte plekjes. Kies er bijvoorbeeld voor om dit op elke eerste maandag van de nieuwe maand te doen. Je hebt er maar een paar minuten voor nodig.
- De huidtherapeuten van Huidzorg Houten zijn opgeleid om verdachte kwaadaardige vlekjes op te sporen en te herkennen. Het komt dan ook regelmatig voor dat we cliënten attenderen op dit soort vlekjes. We zijn geen artsen of dermatologen, dus stellen geen diagnose. We zullen je dan naar de huisarts verwijzen. Hiernaast proberen we ons steentje bij te dragen door bewustwording over de gevaren van UV-straling op landelijke schaal én in de praktijk te vergroten.
Conclusie
Wij hopen dat je na dit blogbericht wat meer kennis hebt over het fenomeen ‘melanoom’. Wees scherp en houd je eigen lichaam goed in de gaten! Als je twijfelt, ga vooral naar de huisarts. En tot slot: laat je huid NOOIT verbranden!